Sołectwo Zgniłocha Drukuj
środa, 08 grudnia 2010 10:19

ZGNIŁOCHA
Położenie:
ok. 5 km na południe od Butryn, przy drodze z Olsztyna do Jedwabna i Nidzicy
Dawna nazwa: Gimmendorf (1939)

Wieś szkatułowa założona na terenach leśnych przez zarząd lasów książęcych na mocy dokumentu wystawionego 4 czerwca 1696 r. Wieś otrzymała obszar wielkości 23 łanów (386 ha). Zapis z 24 czerwca 1708 r. przyznawał sołtysowi o nazwisku Badorek ponad 7 łanów stwierdzonej wówczas nadwyżki. W 1756 r. istniały tu na obszarze 30 łanów (503 ha) 23 gospodarstwa chłopskie. W 1785 dodano wsi 8 łanów (134,3 ha). Istniało wówczas 25 gospodarstw, ale w sumie było 31 chałup. W 1798 r. - o jedno gospodarstwo więcej. Mowa też o dzierżawcy młyna Gorącym.
W 1820 r. w słowniku Walda ujawnia się po raz pierwszy nieurzędowa, potocznie używana polska nazwa wsi Zgniłocha, która w słownikach Müllera z 1835 r. i Rudolpha z 1870 r. traktowana jest jako oboczna.

Dogodne położenie wsi na trakcie z Nidzicy przyczyniło się do jej szybkiego rozwoju. W 1835 r. liczyła 35 chałup i 233 mieszkańców. Na przełomie stuleci były tu już 63 gospodarstwa, ale 22 z nich liczyły poniżej 5 ha. Istniała dwuklasowa szkoła. Zwarta zabudowa ulicówki (poza nią były jedynie 4 zagrody) sprawiła, iż w czasie I wojny światowej w 1914 r. duża część wsi spłonęła. Odbudowa nastąpiła jeszcze przed końcem wojny.
W 1928 r. wieś liczyła 403 mieszkańców. Jedna z zagród, należąca do Perzanowskiego, wysunięta daleko w stronę Jedwabna, tak że obejmował ją tamtejszy rejon pocztowy, podczas gdy reszta wsi miała pocztę w Kurkach. Wieś o tradycjach mazurskich, ale w w 1935 r. zamieszkiwało w niej 30 katolików, przynależnych do parafii w Butrynach. W związku z inwazją Armii Czerwonej 21 stycznia 1945 r. spalono aż 51 zagród.
W 1954 r. Zgniłocha została wyłączona z granic administracyjnych powiatu nidzickiego i znalazła się w powiecie olsztyńskim o tradycjach zupełnie odmiennych, związanych z ludnością katolickiej Warmii, chociaż w obydwu przypadkach była to ludność polska.
Ze wsią Zgniłocha związana jest kolonia Gimek (Gimmendorf – Kolonie), wysunięta w kierunku północno-wschodnim i położona w rejonie podmokłych łąk, z trzech stron otoczonych masywem leśnym. W okresie międzywojennym zamieszkiwało tam około 12 rodzin robotników leśnych, którzy dzierżawili od zarządu lasów na własny użytek nieco gruntów rolnych.