Sołectwo Stary Olsztyn Drukuj
środa, 08 grudnia 2010 10:18

Stary Olsztyn
Położenie: 3 km na wschód od Klewek
Dawna nazwa: Alt Allenstein (1939)

Historia
Przed zaborem Warmii przez Prusy w 1772 r. był tu strażnik leśny kapituły warmińskiej. Potem tereny po karczunkach leśnych zostały przez władze pruskie sprzedane jako posiadłość majątkowa. W 1820 r. pojawia się pierwszy właściciel tego majątku – archiprezbiter olsztyński ks. Pisanski, a zarazem po raz pierwszy wymienia się jego nazwę Alt Allenstein, czyli dzisiejszy Stary Olsztyn. Nazwa musiała być przyjęta z tradycji wcześniejszej, skoro nie ma jej w słowniku Gausego, podającego nazwy powstałe po 1800 r.
Majątek ten należy kojarzyć z folwarkiem, gdzie istniała rezydencja dworska i gospodarstwo. W 1820 r. wymienia się tam 2 dymy (dwór i budynek mieszkalny dla służby) oraz 16 mieszkańców. To samo w w 1842 r., tyle że liczba mieszkańców wzrosła do 24. W 1871 r. majątek był własnością landrata (starosty) olsztyńskiego Martensa, który figuruje też w rejestrze magistrackim z lat 1855-1857 jako dzierżawca pastwisk i działek na terenach miejskich. W 1879 r. majątkiem liczącym 367 ha zarządzała wdowa Berta Martens i należał on do rodziny jeszcze w 1889 r.
Wkrótce potem zakupił go przedstawiciel olsztyńskiej elity finansowej, bankier i honorowy obywatel miasta Ottomar Dromtra. Powiększył ona majątek do 417 ha i pobudował w nim gorzelnię. W 1903 r. stał się bohaterem głośnej afery – próbując ratować swój stan posiadania przed bankructwem, ubezpieczył się wysoko na życie, a następnie - pozorując morderstwo - popełnił samobójstwo, czym naraził swoich licznych wierzycieli na poważne straty finansowe. Majątek Stary Olsztyn, z gorzelnią i produkcją torfu, nabył wówczas z licytacji Hans Lingnau. Po jego śmierci w 1929 r. posiadał go syn Józef.
We wsi folwarcznej były też zagrody robotników leśnych – w sumie zamieszkiwało tam ok. 100 osób. W folwarku była stadnina koni (64 szt.) oraz prowadzono na dużą skalę tucz świń (200 szt.) Produkcja trafiała przede wszystkim na rynek olsztyński, co stanowiło o jej opłacalności. W 1945 r. majątek przejęty przez skarb państwa liczył 458 ha. Zabudowania gospodarskie nie były zniszczone z wyjątkiem domu dla służby folwarcznej. W dworze kwaterował rejonowy sztab wojskowy Armii Czerwonej.