Sołectwo Silice Drukuj
środa, 08 grudnia 2010 10:18

Jezioro SilickieSilice
Położenie: ok. 2 km na wschód od Klebarka Wielkiego, przy drodze z Klebarka do Prejłowa
Dawna nazwa: Quidlitz (1939)

Historia
Około 1350 r. kapituła warmińska nadała Prusowi o imieniu Petriko albo Petrike (było to imię pruskie pochodzenia chrześcijańskiego) przywilej lokacyjny w celu założenia wsi na prawie pruskim o nazwie Cuculnig. Wieś położona była między jeziorami Silickim i Patryckim, ale nazwa wsi Cuculnig pochodzi od znacznie oddalonego Jeziora Linowskiego (jak podaje Leyding) albo od bliższego Jeziora Klebarskiego (jak chce Röch), tak bowiem nazywało się jedno albo drugie w języku Prusów (litewskie kukulys znaczy kluska, łotewskie kukulis - bochenek chleba i może wskazywać na kształt jeziora). Lokalizacja wsi jest tak czy inaczej pewna, jeśli wziąć pod uwagę, że wskutek uruchomienia w 1842 r. kanału Kiermas całkowicie zniknęło dawne Jezioro Patryckie, zaś Jezioro Silickie znacznie zmniejszyło swą powierzchnię, odsłaniając rozległe obszary łąkowe.
Tenże Prus Petriko w tym samym czasie otrzymał z nadania kapituły majątek służebny, który dał początek wsi Patryki. Po jego śmierci w 1375 r. jeden z synów sprzedał 10 łanów w rejonie dzisiejszych Silic burgrabiemu olsztyńskiemu Mikołajowi Kunrasowi von Kyrperyn. Kapituła zatwierdziła tę transakcję przywilejem z 21 sierpnia 1375 r., zmieniając przy tym nabywcy prawo pruskie na chełmińskie, udzielając jednocześnie pięcioletniej wolnizny od powinności lennej związanej ze służbą konną w zbroi.
Zapewne przed połową XV w. majątek stał się własnością rycerza Ernsta Quedlitza, ponieważ jego syn Andreas zmarł 1 kwietnia 1494 r. Przedtem jednak ów Andreas sprzedał inną swoją posiadłość, którą nabył Paweł Bogdan – stąd później Bogdany (Bogdainen) na północ od Silic. Majątek nabyty przez Quedlitza od jego nazwiska otrzymał nazwę Quidlitz – dzisiejsze Silice. Później kapituła przekształciła majątek służebny Quidlitz w swój własny folwark. Według danych z 1656 r. ów folwark znajdował się w odległości 1 mili od Olsztyna, liczył 30 łanów (503,7 ha), zabudowania jego były stare, ale pod dachem. Z inwentarza żywego był tam 1 koń, 14 trzyletnich źrebiąt, 9 dwuletnich i 9 rocznych, 60 krów, 1 buhaj, 2 woły, 14 świń, 47 owiec, 12 jagniąt. Produkowano na miejscu masło, sery. Był tam zarządca z gospodynią, 3 parobków, 2 dziewki, pasterz świń i pasterz bydła.
W 1690 r. folwark zlikwidowano i założono wieś czynszową na 30 łanach z młynem (później nie ma o nim mowy). W 1693 r. miejscowi chłopi opierali się przeciw nienależnym ciężarom szarwarkowym. W 1724 r. sołtysem był Piotr Mateblowski, a ludność całkowicie polska.
W spisie majątkowym sporządzonym w latach 1772-1773, po zaborze Warmii przez Prusy, wykazano we wsi 24 łąny, na których wraz z sołtysem Antonim Linką gospodarowało 6 chłopów (każdy z nich miał gospodarstwo czterołanowe, czyli po 67,16 ha). Oprócz nich było tam 2 zagrodników i 2 pastuchów. Dwaj posiadali ule. Według danych z 1785 r. była to wieś na prawie chełmińskim, licząca 15 chałup. W 1816 r. chłopi odmawiali szarwarku, ponieważ wieś na prawie chełmińskim nie była do niego zobowiązana. Jednakże na złożoną petycję rejencja królewiecka odpowiedziała, że ów przywilej dotyczył wyłącznie dawnego majątku nadanego burgrabiemu w 1375 r.
W słowniku Walda z 1820 r. obok nazwy niemieckiej podano w nawiasie nazwę polską – Szylice. We wsi były 23 chałupy i 123 mieszkańców. Te same obydwie nazwy występują ponownie w słowniku Müllera z 1836 r. W 1863 r. sołtys nazywał się Tomasz Granica. W 1895 r. wieś liczyła 192 mieszkańców. Szkołę założono dopiero po I wojnie światowej. Uczył w niej – wyłącznie po niemiecku – Jan Hermanowski. W 1928 r. we wsi było 173 mieszkańców. Jeden z nich, Robert Kowalewski, był członkiem Związku Polaków w Niemczech. Największe gospodarstwa mieli tu chłopi niemieccy, jak Bruno Bergmann – 126 ha, Hugo Poschmann – 94 ha, Franz Freundt -77 ha, Otto Freundt – 61 ha, Hugo Penquitt – 31 ha. Osadnicy polscy stanowili element najbiedniejszy.