Giławy
Położenie: przy drodze z Klebarka do Pasymia
Dawna nazwa: (1939: Gillau)
Historia
Wieś czynszowa, założona przez kapitułę warmińską w 1407 r. pod nazwą Sirwithen w lesie Gillaw. Widocznie nie była lokacją udaną, skoro ponowiono ją w 1441 r. Założona wówczas wieś przyjęła nazwę lasu Gillaw. Położona po wschodniej stronie jeziora Serwent (które podobnie jak wieś wywodzi swą nazwę z tradycji osadniczej Prusów), tuż przy granicy między Warmią i zakonem krzyżackim. Przy pierwszej lokacji wieś licząca 40 łanów nie otrzymała wolnizny, co było zapewne błędem, skoro przy drugiej lokacji przydział 30 łanów (503,70 ha), w tym 3 łanów sołeckich wolnych od czynszu, wsparto trzyletnią wolnizną. W związku z interwencją wojsk królewskich w 1479 r. w czasie konfliktu z biskupem Mikołajem Tungenem, wieś została całkowicie zniszczona.
Do 1519 r. obsadzono tylko 4 łany. Zasiedlili je przybysze z Mazowsza, znajdując tu optymalne korzyści: w 1495 r. Jan i Wojtek Wydra otrzymali po dwa łany z dziesięcioma latami wolnizny. W 1537 r. są we wsi Maćko Lis, Stanik Polonus, Tomek Becher, a także osadnicy pochodzenia pruskiego.
Pomimo peryferyjnego położenia w obrębie Warmii, wieś leżała na szlaku kołowym wiodącym z południa na północ (od strony Pasymia w kierunku Barczewa), co przy otwartych granicach z Prusami Książęcymi mogło mieć wpływ na jej rozwój. W 1598 r. Jan Zientara otrzymał od kapituły przywilej na karczmę. Po zaborze Warmii przez Prusy we wsi były 22 chałupy, a w 1820 r. 25 chałup i 109 mieszkańców. W 1898 r. z inicjatywy miejscowej ludności polskiej zbudowano tu kościół katolicki, konsekrowany w 1903 r., a w 1921 r. erygowano parafię. W 1928 r. była to duża wieś, ze szkołą i pocztą, licząca 463 mieszkańców. W 1935 r. było tu 444 katolików, jednak kazania po polsku wygłaszano raz w miesiącu oraz w główne święta. W latach 1931-1939 istniała tu osobna szkoła polska, w której uczyli Edward Turowski, Franciszek Sznarbach i Paweł Trzciński. Istniała też biblioteka polska, drużyna harcerska ZHP, a 36 osób należało do Związku Polaków w Niemczech.

Gąsiorowo
Położenie: ok. 3 km na wschód od Giław
Dawne nazwy: Gonschiorowen (1829), Gonschorowen (1928), Lichtenstein (1939)
Historia
Wieś założona przez zasadźcę Sebastiana Lichtensteina, który przywilejem księcia pruskiego Albrechta z 18 marca 1564 r. otrzymał 4 łany sołeckie i 48 łanów czynszowych, by rozdzielić je następnie wśród chłopów. Z osadą były jednak trudności, toteż samo Gąsiorowo (nazwane tak przez osadników z Mazowsza) otrzymało w sumie 18 łanów (w tym 4 sołeckie), natomiast resztę włączono do obszarów wiejskich Zaborowa i Krzywonogi, co zresztą wcale nie pomogło, gdyż w rejonach tych stale brakowało osadników. W niemałym stopniu przyczyniła się do tego w 1657 r. wyprawa wojsk polskich, posiłkowanych przez Tatarów pod wodzą Gosiewskiego. Król polski wysłał go do Prus dla odwetu na elektorze Fryderyku Wilhelmie, który zdradziecko sprzymierzył się ze Szwedami przeciwko Polsce. W rezultacie jeszcze w 1700 r. Gąsiorowo i sąsiednie wsie były „całkowicie puste”.
W 1741 r. sprowadzono tu 5 rodzin szarwarkowych na rzecz folwarku królewskiego w Jęczniku. Jednak w 1785 r. Gąsiorowo określano jako wieś czynszową. Było w niej 9 domów i 66 mieszkańców. Już w XVII w. Gąsiorowo posiadało filię szkoły parafialnej w Pasymiu. W 1939 r. szkoły nie było – dzieci dochodziły do Ruska Wielkiego. Istniało 11 gospodarstw chłopskich, wśród nich 6 w rozproszeniu. Większość z nich liczyła od 20 do 100 ha. Wieś o tradycjach mazurskich, ewangelickich, należała do powiatu szczycieńskiego. Położona jednak na granicy z katolicką Warmią miała ludność mieszaną – w 1935 r. było tu 73 katolików przynależnych do parafii w Giławach. W 1975 r. Gąsiorowo włączono do obszaru warmińskiej gminy Purda.

Groszkowo
Położenie: 2 km na południowy zachód od Giław
Dawne nazwy: Groszkowo (1658), Grask (1755),  Graskau (1785-1939)
Historia
Na pustkowiach ogarniętych puszczą, na wschód od jeziora Serwent, a tuż przy granicy z Prusami Książęcymi, kapituła warmińska nadała przywilejem z 4 stycznia 1596 r. kilka łanów ziemi wolnemu pruskiemu nazwiskiem Łukasz Grask. W zamian za zrzeczenie się gospodarstwa w Bartążku, gdzie zakładano kapitulny folwark, otrzymał tutaj odpowiedni ekwiwalent z prawem połowu ryb w jeziorach Dłużek i Upałcik oraz 6 lat wolnizny podatkowej. Przywilejem z 4 stycznia 1596 r. w podobny sposób przeniesiono z Bartążka i osadzono w sąsiedztwie Graska innego Prusa o nazwisku Augustinus Polack. Z czasem powstała tu mała wioska o nazwie polskiej Groszkowo, urobionej od nazwiska pierwszego osadnika Graska. W 1785 r. wymienia się tu 5 chałup, a w 1820 r. 8 chałup i 46 mieszkańców. Według danych z 1928 r. zamieszkiwało tu 101 osób. Była leśniczówka i szkoła, do której dochodziły m.in. dzieci ewangelików z mazurskiego, a niegdyś „zagranicznego” Zaborowa. Według danych z 1935 r. we wsi było 108 katolików przynależnych do parafii w Giławach.

Nerwik
Położenie: ok. 3 km na północ od Giław
Dawna nazwa: Nerwigk (1870)
Historia
Pierwotnie było to pruskie dobro służebne, pochodzące z nadania biskupa warmińskiego Henryka Sorboma w 1392 r. na rzecz Prusa imieniem Nerweken (właściwie: Nerwiks). Po wojnie 13-letniej (po 1466 r.) majątek znalazł się w rękach rodziny szlacheckiej Luzjańskich (von Mercklichenrade), będącej w służbie u biskupów warmińskich i mającej swą siedzibę rodową w Łężanach. Marcin Luzjański, żonaty z polską szlachcianką Elżbietą z Kościeleckich, był burgrabią zamku biskupiego w Reszlu. Z tego małżeństwa było 3 synów: Jan – wójt biskupi rezydujący w Lidzbarku, Albrecht – po ojcu dowódca zamku reszelskiego i Fabian – od 1512 r. biskup warmiński. W 1515 r. dwaj bracia zrzekli się praw do Nerwiku na rzecz trzeciego z nich, biskupa, w zamian za inne dobra.
Już w 1533 r. Nerwik nie był majątkiem, lecz małą wsią czynszową o 12 łanach (369,38 ha). W 1587 r. były w niej tylko 34 gospodarstwa czynszowe i sołeckie, ale wieś osiągała dochody z produkcji słodu. W 1688 r. na 2 łanach siedział sołtys Bartłomiej Nowak oraz po 3 łany mieli gospodarze Wojciech Piecuch i Adam Lis, zaś 4 łany były puste.
W spisie majątkowym sporządzonym w 1772 r. po zaborze Warmii przez Prusy, pod nazwą Nerwicken wymienia się wieś czynszową, a ponadto folwark liczący 16 łanów, jako majątek gracjalny (nadawany w czasowe użytkowanie). Folwark związany był administracyjnie z rejonem lasów biskupich o nazwie Bór Nerwicki, który liczył ponad 66 ha.
W 1863 r. sołtys Walenty Barwiński przechowywał polskich powstańców z Kongresówki, poszukiwanych przez pruską żandarmerię. W 1880 r. pruskie władze szkolne zmuszone były zatrudnić w Nerwiku nauczyciela ze znajomością języka polskiego, aby mógł mieć kontakt językowy z dziećmi, które niemieckiego w ogóle nie znały.
W 1928 r. wieś liczyła 220 mieszkańców, 2 osoby należały do Związku Polaków w Niemczech. W 1935 r. było tu 187 katolików przynależnych do parafii w Giławach, przy czym 42 osoby uznawały język polski za swój macierzysty, a 37 osób zarówno polski jak i niemiecki. W rejonie Nerwiku stwierdzono w 1883 r. istnienie sztucznych obwałowań obronnych datowanych na okres średniowiecza (XIV w.), mających ułatwić miejscowej ludności obronę przed najazdami litewskimi. Obwałowania te, długości ok. 5 tys. kroków (szerokość u podstawy 7,40 m, wysokość 1,20 m), ciągnęły się wzdłuż wschodniego brzegu jeziora Ardung. Jezioro stanowiło przeszkodę naturalną, ważną w zakresie tzw. obrony biernej, ponieważ poprzedzało główną linię obrony organizowanej w oparciu o te obwałowania.

Zaborowo
Dawne nazwy: Zaborowo (1820), Saborowen (1928), Heideberg (1938)
Historia
Według danych z 1628 r. założono wówczas 12 wsi, pośród których zostało też wymienione Zaborowo (Saborowen), ale po tym następuje informacja, iż zdołano obsadzić jedynie 6 wsi. Czy do tych obsadzonych należało Zaborowo – nie wiadomo. Nie wyjaśnia tej sprawy fakt, że w rachunkach z 1700 r. Zaborowo wymieniane jest wśród wsi całkiem pustych. Można to zrozumieć dwojako – że wieś była pusta wskutek nieudanej lokacji z 1628 r. albo że opustoszała np. w 1656 r. wskutek odwetowej wyprawy wojsk polskich z udziałem Tatarów, mającej na celu ukaranie elektora Fryderyka Wilhelma, lennika Polski, za jego zdradzieckie sprzymierzenie się ze Szwedami.
Zaborowo, podobnie jak pobliskie wsie Gąsiorowo oraz Grom, potrzebne było dworowi książęcemu dla obsługi książęcego folwarku w Jęczniku, założonego w 1684 r. Wszystkie owe trzy wsie miały być wsiami szarwarkowymi, dlatego niewątpliwie zadbano o ich ożywienie. Według danych z 1741 r. Zaborowo posiadało 12 łanów, które rozdzielone były pomiędzy 5 gospodarstw chłopskich na prawie chełmińskim, a zatem wolnych od szarwarku, ale było tam również 6 gospodarstw szarwarkowych, które w tymże roku uwolniono od owej powinności w zamian za większy wymiar czynszu. Wtedy również osadzono w Zaborowie 7 tzw. asekurantów, którzy mieli zagospodarować puste łany, otrzymując w zamian prawo wolnego dziedziczenia gospodarstw. Ten stan rzeczy potwierdzają dane z lat, 1790 i 1801, ale w 1820 r. mowa jest jedynie o 7 chałupach i 34 mieszkańcach, a w 1836 r. o 9 chałupach i 60 mieszkańcach.
W 1820 r. spotykamy w słowniku nazw miejscowości polską nazwę Zaborowo, funkcjonującą obok oficjalnej Saborowen. Od początku bowiem wieś obsadzona była przez ludność mazurską, która nadała tej wsi polską nazwę, być może zapożyczoną za stron rodzinnych na Mazowszu. Według danych z 1928 r., wieś liczyła 82 mieszkańców, przy czym jedno z gospodarstw należące do Waleszkowskiego znajdowało się daleko poza wsią w kierunku Jeziora Giławskiego. W 1939 r. we wsi było 14 gospodarstw, z których połowa liczyła do 20 ha, a druga połowa od 20 do 100 ha.
Dzieci z tej mazurskiej wioski posyłano do szkoły w warmińskim Groszkowie, pomiędzy tymi miejscowościami bowiem biegła granica między Prusami Książęcymi a polską Warmią, zniesiona dopiero w 1772 r. wskutek zaboru Warmii przez Prusy. Wszelako po jednej, jak i po drugiej stronie granicy w zwartej masie zamieszkiwała ludność polska, różniąca się jedynie wyznaniem. Zaborowo jako wieś przygraniczna miało ludność mieszaną – według danych z 1935 r. zamieszkiwało tu aż 58 katolików przynależnych do parafii w Giławach. W 1954 r. Zaborowo zostało wyłączone z dawnego powiatu szczycieńskiego, do którego tradycyjnie należało, a włączone do powiatu olsztyńskiego, znajdującego się w granicach historycznej Warmii.